نشست آخرین تغییر و تحولات نظری در برنامه کمینه‌گرا با حضور نوآم چامسکی

انجمن علمی زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی توانسته است برای نخستین بار در ایران از نوام چامسکی، مهم‌ترین اندیشمند زنده جهان، دعوت نماید تا پیرامون آخرین تغییر و تحولات نظری در برنامه کمینه‌گرا، مهم‌ترین خط فکری چامسکی‌ در نحله زایشی، به سخنرانی بپردازد.

بی‌شک این نشست برای علاقه‌مندان به زبان‌شناسی، زیست‌شناسی، روان‌شناسی، هوش مصنوعی، فلسفه و به صورت کلی علوم شناختی جذاب و حائز اهمیت خواهد بود.

همچنین لازم به ذکر است که این نخستین باری است که چامسکی در دانشگاهی از ایران به ادای سخنرانی پیرامون زبان‌شناسی می‌پردازد.

 The Minimalist Program in 2021

 Prof. Laureate Noam Chomsky

     February 24th - (Esfand 6th)  20:30

آورام نوام چامسکی در ۷ دسامبر ۱۹۲۸ در فیلادلفیای امریکا به دنیا آمد. چامسکی در طول تحصیل در دانشگاه پنسیلوانیا، کتاب روش‌هایی در زبان‌شناسی ساختاری، اثر استادش زلیگ هریس را بازخوانی و حاشیه‌نویسی کرد؛ همان ‌طور که خود چامسکی بارها اذعان کرده است، آشنایی او با هریس، انگیزۀ او برای ادامه تحصیل شد. چامسکی از سال ۱۹۵۵ در مؤسسه فناوری ماساچوست به تدریس زبان‌شناسی پرداخته است و در سال ۱۹۷۶ به مقام استادی این مؤسسه (ام. آی. تی) رسید. او صاحب آثاری است که در بسیاری از علوم، همچون روانشناسی و علوم رایانه موردتوجه قرار گرفته‌اند. در واقع او را جزء بنیان‌گذاران اصلی علوم شناختی در نیمه دوم قرن بیستم می‌دانند که تأکیدش بر زایایی قوۀ نطق، طلوعی بود بر غروب سلطۀ رفتارگرایی اسکینری. چامسکی تابه‌حال بیش از چهل دکترای افتخاری از دانشگاه‌های مختلف جهان دریافت کرده است که خود نشان‌گر وسعت قلمرو تأثیرش در زمینه‌های مختلف است. کتاب ساخت‌های نحوی در محافل بسیاری مهم‌ترین و تأثیرگذارترین کتاب در علوم شناختی معرفی می‌شود. او همچنین برندۀ جوایز مهمی در روانشناسی، علوم پایه، علوم رایانه و علوم شناختی است. صحبت در مورد تعداد جوایز چامسکی و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم‌اش بر روی اندیشمندان امروزی خود می‌تواند از حجم هر کتابی طولانی‌تر شود. به‌همین دلیل به اشاره همین چند مورد کوتاه در اینجا اکتفا می‌کنیم. 

دستور زایشی نظریهٔ معروف چامسکی است که انقلابی در زبان‌شناسی معاصر به شمار می‌رود. رویکرد او به زبان‌شناسی بسیار نو، ریاضی‌گونه و بر پایۀ خردگرایی دکارتی است. او معتقد است اصول و خصوصیات زبان در انسان ذاتی و «به‌طور ارثی» برنامه‌ریزی شده است و محیط پیرامون کودک تنها نقش محرک را برای یادگیری زبان مادری ایفا می‌کند. کودک با مجموعه‌ای محدود از اطلاعات که آن‌ها را از محیط زبانی خویش می‌گیرد می‌تواند ترکیبات جدید و نامحدودی بسازد. نظریه‌پردازان پیش‌تر معتقد بودند زبان مادری تنها از راه شنیدن گفتار اطرافیان و به‌صورت اکتسابی وارد مغز کودک می‌شود؛ اما از نظر چامسکی زبان آیینۀ تفکر است. «دستور جهانی» نظریۀ معروف چامسکی بر این اساس است که افراد از بدو تولد این ویژگی ذاتی را دارند که در معنای مدرن آن به مؤلفۀ ژنتیکی قوۀ نطق مربوط می‌شود که البته نباید با «همگانی‌های زبان » خلط شود. او همچنین در حیات سیاسی خود دربارۀ مسائل مهمی اظهارنظر کرده است اما انتقاد او از سیاست‌های خارجی امریکا و دیگر قدرت‌های جهانی سبب برجستگی عقاید وی شده است. نوام چامسکی فیلسوف، زبان‌شناس، فعال سیاسی و منتقد مسائل سیاسی اجتماعی است. آثار وی همواره بر دانش انسان تمرکز داشته است. ماهیت نامتعارف و بیشتر جنجالی آرای چامسکی توجه شمار زیادی از علاقه‌مندان و منتقدان را به‌سوی آثار وی جلب کرده است. از وی جدایِ‌ حضور در مصاحبه‌ها، فیلم‌های مستند و سخنرانی‌هایش در امریکا، اروپا و استرالیا بیش از صد و پنجاه جلد کتاب و همچنین صدها مقاله منتشر شده است. در نمایۀ استنادهای حوز‌ه‌های هنر و علوم انسانی هزاران نقل‌قول از نوشته‌های او فهرست شده که نشان می‌دهد، او یکی از ده نویسندەۀ طول تاریخ است که بیش از همه به سخنانش استناد شده است . چامسکی در طول فعالیت خود کوشیده است درک بنیان‌های دانش و خلاقیت ذاتی بشر را ممکن سازد. او همچنین مهم‌ترین اندیشمند زندۀ حال حاضر جهان شناخته می‌شود.

تمام دلایل بالا باعث شد تا انجمن علمی زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی از وی دعوت کند تا پیرامون آخرین تغییر و تحولات نظری در برنامه کمینه‌گرا، مهم‌ترین خط فکری چامسکی در نحله زایشی، به سخنرانی بپردازند.