نشست علمی با موضوع نشانه شناسی ادبیات برگزار شد

نشست علمی با موضوع نشانه شناسی ادبیات به همت انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی شنبه 13 شهریور 1400 ساعت 15 برگزار شد.
دکتر کوروش صفوی زاده در ابتدا بیان کرد :این ماجرا مربوط به چهار نابغه که ما نشانه شناسی را از طریق آرایه های این ها یاد می گیریم. دونفر از این ها خیلی شناخته شده‌اند که یکی از این ها فردینان دو سوسور سوئیسی وچارلز سندرس پیرس آمریکایی است که این ها اغلب شناخته شده اند و‌دو نفر دیگر نیز بیشتر تاثیر گذار بودند ولی اسمشان مطرح نیست عبارتند از لیدیو ولبی انگلیسی و دو نفر دیگر که متخصص زبان و ادبیات انگلیسی آگدن و لیچاردز که نه کسی لیدی ولبی را می‌شناسد و نه آگدن و لیچاردز را به عنوان نشانه شناس می شناسند. 
وی گفت:بر حسب یک سنتی که حتی برمی گردد به دوره قبل از صنعت آگوستین می‌گویند نشانه یک چیزی است که به چیزی غیر از خودش دلالت کند.
کورش صفوی با اشاره به دیدگاه سوسورگفت: نشانه عبارت است از چیزی در ذهن که یک تصور یا تصویری را پدید می‌آورد.
وی با عنوان اینکه لیدیو ولبی و آگدن و لیچاردز وسوسور و پیرس معاصر یکدیگرند گفت:  حدودا  از 1900 تا 1930 تمام این آراء و افکار مطرح شده و به همین شکل باقی مانده است.
کورش صفوی افزود: دیدگاه  لیدیو ولبی می گوید، ما یک صورت داریم که یک معنی دارد و این صورت به کمک یک تعریف به آن معنی می چسبد؛  پس اگر از یک صورت پی به معنی ببریم باید این صورت را به آن معنی تعبیرکنیم.
وی ادامه داد:بسیاری بر این اعتقادند که چارلز سندرس پیرس این نکته را از لیدیو ولبی گرفته و تصحیح شده آن را مطرح می‌کند. همچنین معتقدند که نگاه اولیه پیرس نگاهی بوده که تحت دلالت شناسی یا نظریه دلالت شناسی لیدیو ولبی بوده است.
کورش صفوی با اشاره به دیدگاه پیرس که می‌گوید،یک مثلث را در نظر می‌گیریم، مثلثی که تمام ضلع های آن کارآمدندو سه راس دارند و در قاعده این مثلث یک بازنمون داریم 
گفت: کسی که بتواند بازنمون را به موضوع تفسیر کند، نشانه را تشخیص می دهد. بنابراین دیدگاه پیرس نشانه را سه وجهی در نظر می گیرد روی یک مثلث که سه خط کامل دارد؛  نشانه، بازنمون که باید موضوع را در بر بگیرد تا به نشانه تبدیل شود و بعد باید تفسیر را داشته باشد تا متوجه نشانه بشویم.
 این دیدگاه پیرس را ما تحت عنوان نشانه شناسی پیرسی می شناسیم.
به دیدگاه سوسور سینولوژی می‌گویند که ما به آن نشانه شناسی می‌گوییم و برای اینکه با نشانه شناسی پیرس اشتباهی نشود به آن نشانه شناسی اروپایی یا نشانه شناسی سوسوری می‌گویند.
وی افزود: دیدگاه بعدی متعلق به آگدن و ریچاردز است که مربوط به سال ۱۹۲۳ است. این ها چون نظر هایشان را به نشانه های قراردادی زبان محدود کردند اسم نظریه خود را  symbolismیا نمادگرایی گذاشتند؛ که با آن نمادگرایی که به عنوان مکتبی که در نقاشی و ادبیات که در اصل نماد پردازی است تفاوت دارد و دو نماد گرایی جداگانه هستند.
کورش صفوی ادامه داد: دیدگاه آگدن و ریچاردز متاثر از دیدگاه پیرس است. ولی در این دیدگاه مثلث را به دو ضلع محدود کرده اند. یعنی در این مثلث باز نمون و تفسیر و موضوع وجود دارد ولی رابطه مستقیمی بین بازنمون و موضوع وجود ندارد؛ و همچنین واژگان پیرسی را نیز تغییر دادند و اسامی را اینگونه تشریح کردند،  باز نمون به نماد و راس که در دیدگاه پیرس تفسیر بود، به مفهوم یا اندیشه تغییر یافت وموضوع نیز تغییری نکرد.
وی در خاتمه گفت:دلیل اینکه پیرس بین موضوع و بازنمون رابطه مستقیمی در نظر می‌گیرد ولی در دیدگاه آگدن و ریچارد این رابطه وجود ندارد این است که پیرس منطق دان است و معتقد است برای بسیاری از نشانه ها رابطه مستقیم بین بازنمون و موضوع را می شود ثابت کرد.  بنابراین به عنوان یک منطق دان پیرس این مثلث را کامل می‌کند و از طریق همین مثلث با سه ضلع کامل وی صدها نوع نشانه را از هم متمایز می‌کند و می‌گوید:  اگر رابطه بین بازنمون و موضوع یعنی در راس  قاعده بر حسب شباهت باشد اسم این نشانه را شمایل می‌گذارد.
در آخر این نشست به سوالات دانشجویان پاسخ داده شد و درنهایت از  استاد کورش صفوی نیز تقدیر و تشکر شد.