نشست علمی تأثیر پذیری ویژگی‌ها و رخدادهای تاریخی از محیط جغرافیایی برگزار شد

 به گزارش معاونت فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی دکتر حسین اینانلو، دکتری اقلیم شناسی گفت: سؤال اصولاً انسان تا چه حد تابع شرایط محیطی جغرافیایی طبیعی است از قرن ۱۹ میلادی مطرح بوده است. دو دیدگاه اصلی در این زمینه وجود دارد که تأثیر پذیری انسان از محیط جغرافیایی را بیان می‌کند.
وی پیرامون مکتب جبرگرا گفت: اولین مکتب، مکتب جبرگرا است. این مکتب بین جفرافی دانان آلمان در نیمه قرن ۱۹ جوانه زد و بعدها در ایالات متحده گسترش یافت. مکتب جبرگرا ویژگی‌های انسانی مانند معشیت، تمدن، نژاد، شهر سازی، خوی و خصلت را تابع طبیعت می‌داند. از دل همین مکتب، نژاد پرستی در آلمان بوجود آمد و امروز هم آمریکا، مخصوصاً گروه تندرو تابع همین دیدگاه است.
دکتر اینانلو با اشاره به مکتب امکان گرا افزود: دومین مکتب، مکتب امکان گرا است، در فرانسه همزمان با مکتب جبرگرا شکل گرفت و در فرانسه ماند و کمتر به کشورهای دیگر بخصوص آمریکا رفته است. مکتب امکان گرا انسان را متأثر از طبیعت می‌داند ولی تابع طبیعت نمی‌داند، انسان را صاحب اختیار و توانایی می‌داند و معتقد است می‌تواند خارج از قواعد طبیعت تمدنی را بیافریند یا روحیاتی برای خودش خلق کند.
حسین اینانلو خاطر نشان کرد: اکثر جغرافی دانان جدید و فعلی معتقد هستند نباید هیچ یک از این مکتب‌ها را قبول کرد، چرا که بستگی به کشورها و جوامع دارد. کشورهایی که به لحاظ فناوری و تکنولوژی پایین تمدنی هستند بیشتر تابع طبیعت قرار می‌گیرند، اما کشورهایی که به فناوری روز دسترسی دارند کمتر تابع طبیعت هستند.
وی با اشاره به اینکه جغرافیای طبیعی ارکانی دارد که به نوبه خود بر انسان تأثیر می‌گذارند گفت: مکان و موقعیت انسان بر سرنوشت او اثر گذار است، همانطور که موقعیت یک کشور در سرنوشت آن اثر می‌گذارد.
دکتر حسن اینانلو افزود: در ویژگی‌های محیطی، زمانی که ما مکان و محل قرار گیری خودمان را مطالعه می‌کنیم و تأثیر آن را بر رخدادهای تاریخی ردیابی می‌کنیم؛ زمانی که به ارکان و عناصر محیطی می‌رسیم، اقلیم و آب و هوا مهم‌ترین عنصر اثر گذار است. اقلیم بر معشیت نیز اثر گذار است، اقلیم برا کوچندگی اثر گذار بوده و هست و همین اقلیم بر ظهور ادیان توحیدی اثر گذار بوده است.
وی با اشاره به ناهمواری گفت: بعد از اقلیم دومین عنصر محیطی اثر گذار، ناهمواری است که بر ویژگی‌های انسانی اثر گذار می‌گذارد. رشته کوه‌ها مهم‌ترین ناهمواری‌ها هستند که اگر سه ویژگی مرتفع، متراکم و ممتت باشد اثرگذاری بیشتری دارد و در طول تاریخ از پیشروی حملات دشمن جلوگیری کرده است.
حسن اینانلو ادامه داد: آب رودخانه و آب دریاها هر دو از عمده‌ترین عوامل برقراری روابط کشورها با همسایگان خود بودند.
وی در خاتمه افزود: منابع و معادن طبیعی هر دو در حوزه سیاسی و اجتماعی اثر گذار هستند. تمامی موارد ذکر شده دارای مثال‌های مختلف تاریخی هستند.
پایان جلسه به پرسش و پاسخ میان حاضران گذشت.