نشست فراخنای توجه در آموزش‌های آنلاین: چالش‌ها و راهکارها برگزار شد
به گزارش معاونت فرهنگی دانشگاه علامه طباطبایی دکتر سعید صفائی موحد مشاور آموزش و توسعه منابع انسانی شرکت نفت ایران گفت: فراخنای توجه، به مدت زمانی است که فرد قادر است بر روی موضوع یا فعالیتی خاص تمرکز نماید. فراخنای توجه یکی از مسائل خیلی مهم در حوزه آموزش است که در سنین مختلف متفاوت است. در حوزه روانشناسی شناختی اندازه گیری‌های متفاوتی از آن شده است که معروف‌ترین آن Brain Balance Center یا مرکز تعادل مغزاست.
وی افزود: اندازه گیری‌ای که توسط brain balance centre یا مرکز تعادل مغز انجام شده است مربوط به آموزش‌های حضوری است؛ یعنی در شرایط عادی در محیط‌های حضوری نرخ فراخنای توجه طبق دامنه‌ای است که این مرکز ارائه داده است.
وی گفت: واقعیتی که وجود دارد این است که در طی سالهای گذشته، مخصوصاً از زمانی که شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، واتساپ، تلگرام، اینستاگرام و... به میدان آمدند یکی از بزرگترین دغدغه‌هایی که برای انسان‌ها به وجود آمده آب رفتن و کوچک شدن فراخنای توجه است.
دکتر صفائی موحد بیان کرد: در زندگی روزمره مطالب بسیاری در اختیار انسان‌ها قرار می‌گیرد و ترجیح انسان، به مطالب کوچکتر است تا بزرگتر؛ و دقت بیشتری روی آن دارند و از مطالب بزرگتر می‌گذرند که در طی ۱۶ یا ۱۷ سال گذشته این شیوه به یک الگو در انسان‌ها تبدیل شده است.
وی بیان داشت: در حوزه توجه و یادگیری انسان توجهش حالت فست فودی پیدا کرده است؛ یعنی دنبال چیزی است تا از طریق آن سریع به فهم کامل برسد و زود درک کند و در مدت زمان کوتاه توجهش را جلب کند و دستاورد کوچکی برای او داشته باشد و به این ترتیب حتی شیوه تأمل اندیشه نیز فست فودی شده است؛ بنابراین آب رفتن و کوچک شدن فراخنای توجه یکی از بزرگترین چالش شبکه‌های اجتماعی برای انسان‌ها است که در بعضی از نهادها سعی می‌شود تا با این پدیده مقابله کنند.
دکتر صفائی موحد در خصوص راهکارهای افزایش فراخنای توجه گفت: یکی از مسائلی که دریکی دو سال گذشته در دنیا
مطرح شد نرم افزارهای جلوگیری از هرزگردی است. خیلی از یادگیرنده‌هایی که درحال یادگیری آموزش مجازی و یادگیری
الکترونیکی هستند در همان حین با گوشی خود یا صفحه دسکتاپ مشغول انجام کار خود در صفحه‌های اجتماعی هستند.
وی افزود: یکی از اتفاقاتی که در یکی دو سال گذشته رخ داد طراحی یک سری نرم افزارها برای جلوگیری از هرزگردی بود نرم افزارهای مثل Focus Me، Rescue Time و Freedom؛ که یکی از کارکردهای این نرم افزارها این است که می‌توان مشخص کرد که در یک زمان معین، فرد مورد نظر به چه سایت‌ها و برنامه‌هایی نمی‌تواند سر بزند.
همچنین گفت: راهکار دیگری که در دوره کرونا خود را نشان داد و قبلاً به آن زیاد توجه نمی‌شد، استفاده از پودمان های یادگیری خرد است.
وی در ادامه گفت: با توجه به اینکه فراخنای توجه در انسان‌ها به یک یا دو دقیقه کاهش پیدا کرده و تمرکزها کم شده است، مایکرولرنینگ نیز بر اساس همین ایده بنا شده است که باورهای یادگیری خود را به اجزای ۲ تا ۱۰ دقیقه‌ای تجزیه و کوچک کنید و سعی کنید این‌ها را به عنوان پودمان های یادگیری در اختیار مخاطب قرار دهید.
او بیان کرد: یکی دیگر از راهکارهای که بر آن تاکید زیادی می‌کنند این است که آموزش‌های مجازی به جای اینکه ترکیبی از آموزش‌های خطی بلندمدت باشد باید تاکید بر دستاوردهای کوچک کند.
وی افزود: یکی از نقاط دیگری که دانشمندان علوم شناختی در یکی دو سال اخیر به آن رسیدند این بود که به جای اینکه سخنرانی‌های طولانی مدت در فضای مجازی داشته باشیم سعی کنیم که تسلط بر مهارت‌های کوچک و گام به گام داشته باشیم و بر آن تاکید شود.
دکتر سعید صفائی موحد بیان داشت: راهکارهایی که در زمینه فراخنای توجه دنیا به آن رسیده است، راهکارهای بسیار ساده‌ای هستند. یکی از موردهایی که در تجربیات موفق بسیار دیده می‌شود استفاده از تکنیک فهرست بندی است. برای فضای مجازی که مدت زمان باید کوچک و کم باشد یکی از تکنیک‌هایی که در فضای مجازی به فراخنای توجه کمک می‌کند لیستینگ و فهرست بندی است.
او گفت: یکی از مواردی که چندین سال به عنوان شعار در حوزه آموزش داریم و به آن خیلی توجه نشده است حتی در دوران قبل از کرونا، شعار گزیده ولی عمیق است؛ که یکی از اشکالاتی که مدرسین در فضای مجازی دارند و به آن دچار می‌شوند تله پوشش است.
وی در خصوص بازاریابی آموزش افزود: یکی دیگر از راهکارها که بسیار جالب است ایده بازاریابی آموزش است. مارکت کردن و بازاریابی کردن ایده‌ها یکی از جنبه‌های است که می‌تواند یادگیری را اثربخش کند و توجه انسان‌ها را جلب کند و فراخنای توجه آنها را نسبت به آن مطلب بسط دهد.
همچنین افزود: یکی دیگر از تکنیک‌ها که روانشناسی شناختی تاکید بسیاری بر آن دارد ایجاد تنش فکری است؛ و همچنین یکی دیگر از کارهایی که در فضای آنلاین و مجازی بسیار مهم است بحث مقایسه و تطبیق مستمر است.
دکتر صفائی موحد بیان کرد: قصه گویی نیز تکنیک دیگری است که باید به آن توجه شود. الگوی پردازش ذهنی انسان قصه گویی را بسیار دوست دارد. قصه گویی برای مخاطب و ذهن مخاطب بسیار جذاب است.
او گفت: بهره گیری از تصاویر از دیگر تکنیک‌هایی است که در آموزش آنلاین بسیار تاثیرگذار است. استفاده از تصاویر و رسانه‌های بصری بین ۱۸ تا ۳۸ درصد باعث بهبود توجه مخاطب می‌شود که در بحث آموزش مجازی نقش پررنگی دارد.
وی بیان کرد: کار تولید محتوا نباید به عهده معلم باشد. امکان تولید محتوا به یاد گیرندگان، یکی از عواملی است که توجه او را برای حضور در فضای مجازی بهبود می‌بخشد. امروزه باتوجه به انبوهی نرم افزارهای تولید محتوا، بحث تولید محتوا و بحث اشتراک دانش یکی از بحث‌هایی است که در دنیا خیلی مطرح است.
وی در پایان نشست گفت: بهره گیری از نقشه‌های شناختی بسیار تاثیرگذار در فضای مجازی و فراخنای توجه استو همچنین بهره گیری از رسانه‌های متنوع نیز راهکار دیگری است که در فراخنای توجه باید به آن پرداخته شود.
در پایان جلسه به گفتگو میان حاضران گذشت.
سروش
نظر شما :