حجت‌الاسلام احمد احمدی: علامه طباطبائی، تب کمونیسم جامعه را خواباند
حجت‌الاسلام احمد احمدی: علامه طباطبائی، تب کمونیسم جامعه را خواباند
شاگرد علامه طباطبائی گفت: امیدوارم شما دانشجویان جوان با استفاده از کتاب‌های بی‌نظیر علامه طباطبائی خودتان را بسازید و بدانید همانطور که سعدی در باب هشتم گلستان در آداب صحبت گفته است، علم بدون عمل بی‌فایده است.
ویژه برنامه هفته قرآن و بزرگداشت «علامه طباطبائی» به همت کانون «قرآن و عترت» با همکاری واحد فعالیت‌های دینی و قرآنی معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و با حضور استاد محمدرضا پور زرگری، قاری بین‌المللی، دکتر سعید حسن‌زاده، دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف و حجت‌الاسلام احمد احمدی، رئیس سازمان سمت و شاگرد علامه طباطبائی، سه‌شنبه، ۲۳ آبان ماه در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی برگزار شد.
حجت‌الاسلام احمد احمدی، رئیس سازمان سمت و شاگرد علامه طباطبائی در بخشی از برنامه با اشاره به تفسیر المیزان علامه طباطبائی گفت: در زمان جنگ جهانی دوم که متفقین کشور را اشغال کرده بودند و همه چشمشان به شمال کشور بود، علامه طباطبائی درس فلسفه می‌داد و در آن جلسات تصمیم گرفتند کتاب اصول فلسفه را بنویسند و این کار مثل حرکت سیاسی امام در برابر رژیم شاه حرکت عظیمی بود، کتاب اصول فلسفه علامه طباطبائی در آن زمان سیل بنیان کنی در برابر کمونیسم آن زمان بود.
وی افزود: ایدئولوگ کمونیست‌ها وقتی اصول فلسفه را خواند گفت من تعجب می‌کنم که چرا وارد کمونیسم شدم و از این فلسفه ناب غافل ماندم، در واقع مرحوم علامه طباطبائی با نوشتن این کتاب تب کمونیسم جامعه را خواباند. خیلی وقت‌ها به علامه طباطبائی می‌گفتند کاری برای مردم انجام بده که او در پی این درخواست‌ها چندین کتاب با قطع کوچک برای مردم نوشت.
حجت‌الاسلام احمد احمدی گفت: مرحوم علامه طباطبائی با هانری کوربن، استاد دانشگاه سوربن، مباحثاتی داشت، زمانی علامه طباطبائی از او پرسید وقتی تنها هستی چه می‌کنی؟ و کوربن پاسخ داد: من دعاهای رسیده از امام زمان(ع) و صحیفه سجادیه را می‌خوانم. کوربن فیلسوف اهل تعویل بود و معتقد به معنای نهفته درون مفاهیم فلسفی بود، در نهایت مرحوم علامه طباطبائی کوربن را پرورش داد و کوربن که از شاگردهای هایدگر بود شیعه را در مغرب زمین ترویج داد.
«هانری کوربن، فیلسوف، ایران‌شناس، اسلام‌شناس، و شیعه‌شناس فرانسوی بود؛ او بخشی از عمر خود را در ایران و خاورمیانه سپری کرد. وی اولین مترجم آثار مارتین هایدگر به زبان فرانسه و همچنین معرفی‌کننده فلسفه اشراق سهروردی و حکمت متعالیه ملاصدرا به اروپاییان است.
کوربن معتقد است فلسفه اسلامی معادل فلسفه عربی نیست و با مرگ ابن رشد پایان نیافته، بلکه سنتی زنده و پویاست که در شرق جهان اسلام، به خصوص حوزه فرهنگی ایران تداوم یافته و با بهره‌گیری از احادیث امامان شیعه، امتزاج با فلسفه ایران باستان و عرفان نظری به اوج رسیده‌است. او همچنین از پایه‌گذاران فلسفه تطبیقی است که به نقادی فلسفه مدرن غرب بر اساس سنت فلسفه اسلامی می‌پردازد.»
این شاگرد علامه طباطبائی در ادامه گفت: من در سال ۱۳۳۶ به قم و به کلاس «اسفار اربعه ملاصدرا»، «تفسیر المیزان» و «شفای بوعلی» علامه طباطبائی رفتم، ما از سال ۳۸ تا ۵۴ هر دو هفته سه جلسه شبانه داشتیم که راه بهشت بود. در بخش آخر کتاب «اصول فلسفه»، «تفسیر المیزان» علامه طباطبائی به فطری بودن توحید در انسان می‌پردازد.
حجت‌الاسلام احمد احمدی به اخلاق علامه طباطبائی اشاره کرد و گفت: تا ضرورتی وجود نداشت علامه سخن نمی‌گفت و هر موقع از او دستوری برای عبادت می‌خواستیم می‌گفت خدا فرموده به یاد من باشید تا من هم به یاد شما باشم و سفارش می‌کرد رفتار و ذهن خود را مراقبه و محاسبه کنید. سیدمحمدحسین تهرانی در کتاب «لب اللباب» در کتابش به ۲۵ دستور برای سلوک اشاره می‌کند که علامه طباطبائی به این دستورات سفارش می‌کرد.
وی گفت: جلسات شبانه ما گاهی در منزل من، آیت‌الله جوادی، حسن‌زاده، امینی، محمدی گیلانی و شیخ یحیی انصاری برگزار می‌شد که تقریبا هیچکدام وضع مالی خوبی نداشتیم و من دو اتاق اجاره کرده بودم و منزلم انتهای شهر بود و مرحوم طباطبائی هر دفعه از صفائیه پیاده به منزل من می‌آمدند.
این شاگرد علامه طباطبائی با اشاره به تجربه متفاوت خود در حوزه و دانشگاه گفت: یک روز تابستانی بسیار گرم کسی آمد پشت در منزل علامه طباطبائی و استخاره می‌خواست، علامه با لهجه شیرین ترکی‌اش برای آن فرد استخاره گرفت و گفت خوب است یا بد؛ و ما که می‌دانستیم او علامه‌ای بزرگ است از رفتارش متعجب شدیم.
وی در ادامه گفت: علامه طباطبائی وقتی وارد صحن حرم امام رضا(ع) می‌شد در را می‌بوسید و بعد پشت سر آیت‌الله میلانی نماز می‌خواند، بعد ساعت‌ها در حرم می‌ماند و برای اهل بیت گریه می‌کرد که از تاثیرات استاد ایشان آیت‌الله قاضی بود، علامه طباطبائی تا یک سال پس از فوت استادش آیت‌الله قاضی عطر نمی‌زد.
حجت‌الاسلام احمد احمدی، رئیس سازمان سمت و شاگرد علامه طباطبائی در پایان گفت: من خیلی افسوس می‌خورم در مدتی که در خدمت علامه طباطبائی بودم از حضور ایشان استفاده کامل نکردم، امیدوارم شما با استفاده از کتاب‌های بی‌نظیر علامه طباطبائی خودتان را بسازید و بدانید همانطور که سعدی در باب هشتم گلستان در آداب صحبت می‌گوید: « دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی فایده کردند یکی آنکه اندوخت و نخورد و دیگر آنکه آموخت و نکرد. علم چندان که بیشتر خوانی/ چون عمل در تو نیست، نادانی/ نه محقق بود نه دانشمند/ چارپایی برو کتابی چند/ آن تهی مغز را چه علم و خبر/ که بر او هیزم است یا دفتر» علم بدون عمل بی‌فایده است.
دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف گفت: اگر می‌خواهید از دانشگاه علوم انسانی علامه طباطبائی بهره‌ای ببرید حتما نظریه «اعتباریات» علامه را مطالعه کنید، این نظریه بسیار برای شروع یک بحث جدید در حوزه علوم انسانی برای دانشجویان مفید است.
دکتر سعید حسن‌زاده، دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف در ابتدای برنامه گفت: ما به قرآن احساس نیاز نمی‌کنیم و در مورد قرآن فهرستی از باورداشت‌های حقیقی داریم که از بیان آن حتی با خودمان امتناع می‌ورزیم و چون آنها را با خودمان هم مطرح نمی‌کنیم اوضاع بعدی قرآن حتما همین است.
وی اولین ذهنیت افراد که باعث دوری آنها از قرائت و تلاش برای فهم آن می‌شود را نگاه صرف مقدس بودن قرآن دانست و گفت: دومین علت این است که افراد احساس می‌کنند قرآن حرف را طول کش داده است، سومین مسئله که جزئی از باورداشت‌های حقیقی در ذهن افراد است این است که احساس می‌کنند مطالب قرآن منسجم نیست و زمانی که یک آیه را می‌خوانیم آیه قبل را فراموش می‌کنیم.
وی گفت: قرآن در اولویت افراد نیست و در رساله‌ها هم مجازاتی برای قرآن نخواندن وجود ندارد که بخواهد فرد مذهبی را ملزم به خواندن قرآن کند، تنها نیازی که فرد حس می‌کند خواندن سوره‌ها در نماز است که آن هم نیاز بزرگی نیست.
حسن‌زاده با اشاره به رسائل هفت‌گانه مرحوم «علامه طباطبائی» گفت: علامه طباطبائی قبل از تدوین «تفسیر المیزان» یکبار کامل «بحارُالأنوار»، بزرگترین منبع حدیث در تشیع به زبان عربی که ۱۱۰ جلد است را می‌خوانند و سپس چکیده اندیشه‌ای که مبنای تفسیر المیزان است و زیرساخت فکری خود را با نام «رسائل هفت‌گانه» تدوین می‌کنند.
دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف در ادامه گفت: ۳ رساله از این ۷ رساله مربوط به «توحید» است که نگاه علامه به «خدا» را نشان می‌دهد و ۳ رساله در مورد انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا نوشته است و رساله آخر راجع به رابطه انسان و خدا است. علامه در رساله‌ای که مربوط به «انسان در دنیا» است از «اعتباریات» صحبت کرده‌اند، یعنی چیزی که جامعه انسانی را از دیگر جوامع در دنیا تمایز می‌دهد که «دال مرکزی» علوم انسانی است و به این مفهوم است که انسان چطور یک امر «بین‌الاذهانی» پدید می‌آورد و آن را تحلیل و تفسیر می‌کند.
وی افزود: اگر می‌خواهید از دانشگاه علوم انسانی علامه طباطبائی بهره‌ای ببرید حتما نظریه «اعتباریات» علامه را مطالعه کنید که توضیح می‌دهد انسان چطور پدیده‌ای غیر واقعی و بی‌اهمیت را به پدیده‌ای واقعی و مهم تبدیل می‌کند؛ سیر فکری انسان چطور است و سیر ذهنی همه انسان‌ها مشترک است. این نظریه بسیار برای شروع یک بحث جدید در حوزه علوم انسانی برای دانشجویان مفید است.
دکتر سعید حسن‌زاده نظریه «اعتباریات» علامه طباطبائی را توصیف زندگی بشری دانست و گفت: اصل دنیا شکل‌گیری این اعتباریات است، این بحث انقدر گسترده است که تفکر عمیق بر آن برای انسان سهمگین است، همه زندگی ما را اعتباریات پوشانده است و علامه مرگ را سیر اتصال اعتباریات به واقعیات و کنار زدن پرده اعتباریات می‌داند، اینکه انسان مسائل را حقیقی می‌پندارد در صورتی که حقیقت ندارد، تعبیر ما از مالکیت، عزت، قدرت با چیزی که در حقیقت وجود دارد متفاوت است و در واقع مرگ حقایق برای فرد روشن می‌کند.
وی با پرسش این سوال که اگر قرآن نباشد چه می‌شود و قرآن در زندگی شما چه نقشی دارد؟ از دانشجویان خواست تا جواب دهند و در ادامه گفت: ما واقعا با این چالش مواجه‌ایم، نمی‌توانیم پاسخ محکمی بدهیم برای اینکه یک نفر که راه‌های موازی دیگری دارد سراغ قرآن بیاید، می‌توانیم از راه عاطفه و با مثال‌های احساسی وارد شویم ولی این راه موقتی است.
یکی از دانشجویان حاضر در جلسه رواج قرآن با زبان غیرمعیار در جامعه را علت اصلی فاصله گرفتن افراد از این کتاب دانست و گفت: ترجمه فارسی و تفسیر فارسی قرآن در جامعه‌ای که مردم آن فارسی زبان هستند بسیار کارآمدتر و مفیدتر از رواج متن عربی آن است، همانطور که در زمان آل‌بویه مرسوم بود و قرآن در جامعه تاثیرگذار بود.
دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف گفت: اگر علت گرایش کم افراد به قرآن را پیدا نکنیم و دنبال توجیه باشیم، این کتاب منحصر علما و افراد خاص می‌شود بنابراین باید آسیب‌شناسی کرد؛ علت این امر بد بودن افراد نیست، اتفاقا باید روی مسائلی که پاسخ آنها بدیهی به نظر می‌رسد بیشتر فکر کرد چرا که کاوش در مسائل بدیهی مسائل بسیار جدیدی را روشن می‌کند و ذهنیت ابتدایی افراد را تغییر می‌دهد.
دکتر سعید حسن‌زاده، دبیر گفتمان قرآنی دانشگاه صنعتی شریف در پایان دانشجویان را به تفکر در مورد علت عدم مطالعه قرآن و احساس عدم نیاز افراد به این کتاب دعوت کرد و گفت: به پاسخ‌های بدیهی‌ای مثل این پاسخ که علت عدم تمایل ما به قرآن بد بودن ما است باید شک کرد، به نظر من گیر کار اینجا نیست، باید گشت و گیر این مسئله را پیدا کرد. افراد کلیشه‌های ذهنی زیاد دارند و به همین علت ذهنشان خیلی جاها گیر می‌کند.
سروش
نظر شما :