اکران مستند قائم مقام به همت بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی

مستند قائم مقام به کارگردانی علی صدری‌نیا، ۶ آذرماه به همت بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبائی در سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه اکران شد.

مستند «قائم مقام» روایتی از زندگی مرحوم آیت‌الله حسینعلی منتظری را به تصویر کشیده است که مبارزات پیش از انقلاب تا فوت او را در بر می‌گیرد.

حسینعلی منتظری، ۳۰ شهریور ۱۳۰۱ در نجف‌آباد به دنیا آمد و در۲۹ آذرماه ۱۳۸۸ در قم درگذشت و در مرقد حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. او معروف به آیت‌الله منتظری، مرجع تقلید شیعه، از رهبران انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی از ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ و قائم‌مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران، بود.

مستند قائم مقام برای اولین‌بار به طور تفصیلی به فراز و فرود منتظری در نظام سیاسی ایران پرداخته است و دوران قائم مقامی آیت‌الله منتظری و سال‌های پس از عزل او، از مقاطعی است که به دلیل حساسیت‌های سیاسی فراوان کمتر به آن پرداخته شده است، بسیاری از شخصیت‌های سیاسی هم یا درباره این مسئله حاضر به گفت‌وگو نیستند و یا به سختی حاضر به مصاحبه می‌شوند.

در مستند قائم مقام، آیت‌الله محمد محمدی‌نیک ری‌شهری، وزیر اطلاعات بین سال‌های ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۸، عمادالدین باقی، فعال حقوق بشر و از شاگردان و مریدان آیت‌الله منتظری، حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، نماینده وقت قوه قضائیه در وزارت اطلاعات، حجت‌الاسلام احمد منتظری، فرزند آیت‌الله‌ منتظری، حجت‌الاسلام علی رازینی، دادستان انقلاب تهران، عزت‌الله مطهری یا عزت‌شاهی از مبارزان انقلابی و آیت‌الله محمدعلی گرامی، مرجع تقلید و از فعالان سیاسی قبل از انقلاب از چهره‌هایی هستند که برای اولین بار مقابل دوربین قرار گرفته‌ و درباره مرحوم منتظری سخن گفته‌اند.

علی صدری‌نیا، کارگردان مستند قائم مقام نیز در اکران این مستند در دانشگاه علامه طباطبائی حضور پیدا کرد و در پاسخ به سئوال‌های مجری برنامه مبنی بر اینکه برای ساخت این مستند با چه مشکلاتی مواجه شدید، گفت: تولید مستند قائم مقام از خرداد ۹۴ آغاز شد و این کار حاصل دغدغه چند ساله من و دوستانم از دوران دانشجویی بوده است.

وی با اشاره به اینکه من در مقطع کارشناسی‌ارشد در دانشگاه علامه طباطبائی مشغول به تحصیل بودم و خیلی خوشحالم که اولین اکران دانشگاهی این مستند در دانشگاه علامه انجام می‌شود، بیان کرد: با توجه به اینکه برخی از اتفاق‌های و رخدادهای طول تاریخ انقلاب اسلامی درست بیان نشده است و همچنین از جریان اصلی انقلاب اسلامی، روایت‌های منقطع و دارای شبهه بیرون آمده است، بنابراین امروزه ما به خصوص جوانان، اطلاعات بسیار کمی درمورد تاریخ انقلاب اسلامی داریم.

صدری‌نیا خاطرنشان کرد: آیت‌الله منتظری دارای فراز و نشیب‌های زیادی در تاریخ انقلاب اسلامی بوده است به‌طوری که تغییر مسیر رهبری را در کشور رقم زد و حال سئوال این است که برای جلوگیری از هر گونه ابهام ما چه کتاب‌های و روایت‌هایی در این زمینه داریم؟

صدری‌نیا با اشاره به نبودن هیچگونه سانسوری در این مستند، اظهار کرد: در این مستند هیچگونه سانسوری انجام نشده است ولی متأسفانه دو جریان منتقد و موافق آیت‌الله منتظری را باید در ایجاد سانسور برخی از رویدادها مقصر دانست، ضمن‌آنکه ما سعی کردیم شواهد تاریخی درست و صحیح را کنار هم بگذاریم.

وی با بیان اینکه صدا و سیما به یک گزارش چند دقیقه‌ای درمورد آیت‌الله منتظری بسنده کرده و رسانه‌های دیگری همچون بی‌.بی‌.سی فارسی با روایت‌های منقطع زندگی او را به تصویر می‌کشند، گفت: دغدغه‌ من و دوستانم موجب شد که به سمت ساخت این مستند حرکت کنیم و اولین کاری که در این زمینه انجام گرفت، پژوهش بود و سپس به سراغ مصاحبه با افراد مختلف رفتیم.

صدری‌نیا ادامه داد: خیلی از افرادی که در لیست مصاحبه ما بودند حاضر به گفت‌وگو نشدند و حتی پنج نفر از آنها یعنی آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی‌بهرمانی (از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی)، سید عبدالکریم موسوی‌اردبیلی (رئیس دیوان عالی کشور)، آیت‌‌الله هادی باریک‌بین (نماینده مجلس خبرگان رهبری)، آیت‌‌الله ابوالقاسم خزعلی (عضو شورای نگهبان و نماینده مجلس خبرگان رهبری) و طاهره دباغ (با نام اصلی مرضیه حدیدچی، از زندانیان سیاسی قبل از انقلاب) نیز از دنیا رفتند و فرصت مصاحبه با آنها را از دست دادیم.

وی با بیان اینکه ما سعی کردیم در این مستند پیش‌داوری را کنار بگذاریم، افزود: این مهم را تا جایی در نظر گرفتیم که بسیاری از روایت‌هایی که دو جناح موافق یا مخالف آیت‌الله منتظری مطرح می‌کنند را به‌رغم تحقیقات فراوان، هیچ سندی درمورد آنها پیدا نکردیم.

صدری‌نیا با اشاره به نبودن هیچگونه سانسوری در این مستند، اظهار کرد: در این مستند هیچگونه سانسوری انجام نشده است ولی متأسفانه دو جریان منتقد و موافق آیت‌الله منتظری را باید در ایجاد سانسور برخی از رویدادها مقصر دانست، ضمن‌آنکه ما سعی کردیم شواهد تاریخی درست و صحیح را کنار هم بگذاریم.

وی با بیان اینکه بعضی اتفاقات را نمی‌توانیم نتیجه‌گیری کرد چون ما فقط راوی هستیم و این امر بر عهده ما نیست، گفت: هرکسی ممکن است با بخش‌هایی از روایت موافق یا مخالف باشد، همچنین نقاط ضعف اثر را می‌توانیم با نشست‌ها و میزگردهای مختلف برطرف کنیم.

صدری‌نیا در پاسخ به این سئوال مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا قرار بود که مستند قائم مقام در جشنواره عمار اکران شود ولی از آن جلوگیری شد، خاطرنشان کرد: این مطلب را یک خانم خبرنگاری در توئیتی منتشر کرده بود که درست نیست، قرار بود این مستند در جشنواره عمار رونمایی شود ولی به دلیل طولانی بودن فرآیند کار و ساخت آن چون حتی ۶ ماه بیشتر از پیش‌بینی خود ما طول کشید به جنشواره عمار نرسید و در این روزهای رونمایی شده است.

مستند قائم مقام با زمان ۱۰۰ دقیقه به کارگردانی علی صدری‌نیا (کارگردان مجموعه طنز دکتر سلام) و تهیه کنندگی، محمدمهدی صفارهرندی (فرزند حسین صفار هرندی، وزیر ارشاد در دولت نهم) ساخته شده است و نویسنده و پژوهشگر آن نیز محمدامین فرج‌اللهی است.

عکس: فاطمه جعفری-عطنا