به همت انجمن اسلامی دانشجویان مستقل در دانشکدۀ اقتصاد نشست پایه گذاری مالیات بر عایدی سرمایه در ایران برگزار شد

نشست پایه گذاری مالیات بر عایدی سرمایه در ایران به همت انجمن اسلامی دانشجویان مستقل در دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد. در این نشست کارشناسان اقتصادی به بررسی موافق یا مخالف بودن در زمینۀ گرفتن مالیات از عواید سرمایه به بحث پرداختند.

در این نشست حسین عبده تبریزی، اقتصاددان و مشاور وزیر سابق راه و شهرسازی با اشاره به اینکه موافق مالیات عایدی سرمایه بخش زمین و مستغلات است، گفت: در حال حاضر ۲.۵ میلیون واحد خالی در کشور وجود دارد که برآورد می‌شود ۱۲۰ میلیارد دلار سرمایه خوابیده است.

او در ادامه تصریح کرد: برخی معتقدند که عایدی سرمایه به معنای افزایش سرمایه نیست بلکه این سرمایه بوده و مصرفی است. بیشتر خانوارها یک خانه دارند اگر بفروشند و سود کنند درآمد تلقی نمی‌شود. باید مشخص شود تورم در این مالیات ملاک است یا نه. عایدی آنجایی که به شرکت‌ها و سود تقسیم نشده بازمی‌گردد مدنظر است یا خیر.

این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه از جمله کسانی هستند که مالیات عایدی سرمایه در گردش درآمد درست است و جلوی انباشت سرمایه را نباید بگیرد و به رشد و اشتغال صدمه نزند گفت: اعتقاد داریم برای شرایط فعلی مالیات عایدی سرمایه از بخش زمین و املاک بگیرند و بحث خود ساختمان نیست زیرا با تورم حرکت می‌کند.

وی با بیان اینکه جهشی برای دلار در سال آینده پیش‌بینی نمی‌شود، عنوان کرد: طبق گزارش‌ها یکی از بیشترین افزایش قیمت مسکن مربوط به مسکن مهر به خصوص در پردیس است و با این طرح باید تورم‌زدایی بکنیم.

عبده تبریزی افزود: یکی از نکات مثبتی که در دولت نهم و دهم پیگیری شد اجرای کد رهگیری مسکن بود. برخی آمارها نشان می‌دهد در اصفهان ۲۰ مورد معامله مسکن ثبت شده است چون اجباری نیست و حتی زیر قیمت ثبت می‌کند بنابراین تا زمانی که کنترل‌ها الزام‌آور نباشد نمی‌توان به درستی عملیاتی کرد و همچنین موضوع قیمت‌های نسبی باید بطور واقعی باشد و مجبور باشیم که قیمت واقعی را درج کنیم.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: برخی موارد غیرشفاف و عدم الزام‌ها باعث سوداگری می‌شود و مناسبات ثروت در ایران متفاوت است. وقتی قیمت زمین چند برابر می‌شود حتی یک اشتغال هم ایجاد نمی‌کند اما اگر قیمت زمین پایین باشد مشاهده می‌کنید که چقدر سرمایه‌ها آزاد می‌شود. در دوره قبل ریاست‌جمهوری روحانی خاطرم است که تلاش‌هایی انجام شد تا زمین‌ها به بالاترین قیمت فروخته شود چون سازمان‌های بالادستی نظارت می‌شد.

عبده‌تبریزی ضمن ابراز موافقت خود با اخذ مالیات بر عایدی زمین و مستغلات یادآور شد: یکی از مباحثی که باید لحاظ شود این است که قیمت زمین در همه نقاط کشور به صورت ملی نیست و معمولاً از شهر تهران به جاهای دیگر حرکت می‌کند، متوسط قیمت یک ملک در تهران ۱۰ میلیون تومان بوده و برخی شهرهای کوچک زیر ۲ میلیون تومان بنابراین قیمت‌ها محلی است و یکی از ایرادات مالیات بر عایدی همین موضوع تلقی می‌شود.

وی با طرح این سوال که اگر در ۵۰ سال گذشته مالیات بر عایدی مسکن داشتیم چه اتفاقی می‌افتاد گفت: احتمالاً می‌توانستیم جلوی سفته‌بازی و حتی تورم آن را بگیریم و احتمالاً می‌توانست اثر مثبتی داشته باشد. عده‌ای نمی‌خواهند ثروتشان مشخص و روشن باشد.

عبده تبریزی با اشاره به اینکه در دهه ۶۰ فردی می‌خواست اطلاعات املاک تهران را جمع‌آوری و متمرکز کند که برخی بازی را به هم زدند، اظهار داشت: یکی از ضعف‌های مالیات بر عایدی سرمایه مشکل قفل شدن معامله و تأخیر انداختن در آن است.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که می‌توان به طرح مالیات بر عایدی سرمایه نگاه درآمدزایی داشت، گفت: حتماً برای دولت درآمد دارد، نوع مصرف را باید بین اقشار ضعیف‌تر توزیع کنند و نیاز است لایحه یا طرح تقویت شود. بحث ریسک وقف را به املاک شهری اضافه کرده که حتماً باید در لایحه روشن شود.

عبده‌تبریزی ادامه داد: در حال حاضر ۲.۵ میلیون واحد خالی در کشور داریم که چیزی حدود ۱۲۰ میلیارد دلار سرمایه است و احتمالاً مورد نیاز اقشار ضعیف نیست چرا که خانه‌های گران قیمت هستند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه برای افرادی که یک خانه دارند و می‌خواهند آن را به تبدیل به احسن کنند نباید قفل ایجاد شود، بیان کرد: اما اگر چنین طرحی به این معضل برسد چون باید مالیات پرداخت کند ایجاد نگرانی خواهد کرد. وی ادامه داد: قابل فهم است که مسکن بخش قابل ملاحظه ثروت و سفته‌بازی است و مخالفین جدی دارد و در کنار آن برای اجرا حتماً دولت‌ها کوتاهی کرده‌اند.

مرتضی زمانیان، کارشناس اقتصادی در هم اندیشی «پایه گذاری مالیات بر عایدی سرمایه در ایران» در دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به موانع اجرایی مالیات عایدی سرمایه عنوان کرد: خیلی خوب بود اگر جناب آقای شکری از مجلس که رئیس کمیته مالیاتی کمیسیون اقتصادی هستند و تصمیم‌گیر اصلی محسوب می‌شوند در این جلسه حضور می داشتند. نمی‌خواهم بگویم که وی مانع کار است. یکی از مشکلات کشور تصمیم نگرفتن مسئولان تلقی می‌شود مثل بنزین که سال‌ها روی آن صحبت می‌شود اما تصمیم نهایی نمی‌گیریم.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه موافق نیستم در موضوع مالیات بر عایدی سرمایه، تورم تعدیل شود، اظهار داشت: مالیات یک نوع پول زور است، اگر تعدیل تورمی به همه انواع مالیات وصل شود قابل پذیرش است اما اگر نه نباید برای هیچکدام وضع شود. در دنیا مالیات بر دارایی داریم اما در ایران نداریم و آنچه هست بی‌خاصیت است.

وی با اشاره به اینکه آمار خانه‌های ثبت شده در کشور را نداریم، تصریح کرد: می‌توان سند رسمی و آنچه موجود است کار را شروع کرد و نباید به دلیل آنکه اطلاعات و آمار نداریم آن را کنار بگذاریم حتی می‌تواند اسناد غیررسمی مانند قولنامه‌ها مبنا باشد؛ بنابراین باید اغماض کنیم تا یک نسخه اجرایی پیش برود و مشکلات آن مشخص شود و تا طرح کاداستر نهایی می‌شود کار جلو برود.

زمانیان درمورد اثر قفل‌شدگی و این پرسش که آیا مالیات بر عایدی سرمایه منجر به رکود می‌شود، گفت: باید میان رکود در تعداد معاملات با ساخت و ساز فرق قائل شد اینکه در تعداد معاملات رکود ایجاد شود لزوما بد نیست از نقدشوندگی کم می‌شود. آنچه بد است این خواهد بود که ساخت و ساز کاهش یابد.

وی به اثر قفل شدگی در بحث مالیات عایدی سرمایه مسکن اشاره کرد و گفت: فرض کنید پس از  اجرای مالیات بر عایدی سرمایه برای فروش یک خانه یک میلیاردی باید صد میلیون تومان آن را مالیات بدهید یا نظرتان عوض می‌شود و نمی‌فروشید یا باید بالاتر بفروشید. در این موضوع رغبت برای خرید هم کم می‌شود. یعنی عرضه‌کننده و خریدار که تقاضا را دارد از رغبتشان کاسته می‌شود و اینکه برای سرجمع تعداد معاملات چه اتفاقی می‌افتد نمی‌دانیم. نمی‌دانیم فقط رکود می‌شود یا نه؟ به دلیل آنکه داده و آمار و اطلاعات کمی نداریم نمی‌دانیم که چه اتفاقی خواهد افتاد و صرفا می‌توان روی احتمالات بحث کرد.

زمانیان با اشاره به اینکه در حال حاضر طبق قانون مالیات‌های مستقیم می‌گویند از سازنده ملک مالیات گرفته می‌شود که اگر نفروشد و مدتی از ‌آن بگذرد مشمول مالیات نخواهد شد تصریح کرد: این اگر صحت داشته باشد قطعا انگیزه را برای خالی ماندن خانه‌ها ایجاد می‌کند. علی‌رغم آنکه داده ‌های زیادی نداریم باید مالیات بر عایدی سرمایه در بخش مسکن وضع شود و مانند همان موضوعی که سال‌های پیش هدفمندی ارائه شد و کسی نمی‌دانست چه آثار تورمی دارند و برخی می‌گفتند که پمپ بنزین‌ها به آتش کشیده می‌شود اما اتفافی نیفتاد نیاز به اجرا است به شرط آنکه راه برای اصلاح و چابکی در تغییر آ‌ن وجود داشته باشد.

به نقل از عطنا